LjUBOMIR KLERIĆ (rođ. Julius Clery, Subotica 29.6.1884 – Beograd 21.1.1910), rudarski inženjer, geolog, naučnik, konstruktor, pronalazač, utemeljitelj srpske škole mehanike i mašinstva, univerzitetski profesor, jedan od prvih akademika Srpske kraljevske akademije (danas Srpska akademija nauka i umetnosti). Svestrano vrhunski obrazovan rudarski inženjer, velikan srpske nauke, Klerić pripada stvaraocima koji u inženjerskoj nauci otvaraju i grade nove puteve. Njegovo naučno i stručno delo u rudarstvu, geologiji, mašinstvu, matematici, mehanici, telemetriji i analognom računarstvu svedok je tome.
Školovanje
Osnovno obrazovanje stekao je u Subotici 1855. Srednje u Beogradu, Prvu mušku gimnaziju završio 1863. Posle druge godine na Tehničkom fakultetu Velike škole u Beogradu, 1865. upućen je na studije rudarskog inženjerstva na Kraljevsku rudarsku akademiju Saksona u Frajberg, studije je zavšio 1869. Tokom studija, 1867-1868, izučavao je mašinstvo na Mašinskom fakultetu Federalnog politehničkog instituta u Cirihu. Usavršavo se 1870. na Kraljevskoj rudarskoj akademiji u Berlinu.
Rudarstvo i geologija
Istraživao je ležište žive i otvorio rudnik na Avali, istraživao stanja rudišta na Venčacu, Rudniku i Kosmaju, geološke uslove na trasi železničke pruge Ćuprija – Aleksinac, ležište gvožđa kod Orana u Africi. U ime Vlade Srbije, u Budimpešti je kontrolisao projekat i ispitivanja kvaliteta kamena za gradnju Savskog mosta.
Matematika i mehanika
Klerićevi publikovani naučni radovi, prvi 1872. poslednji 1907, tematski su pretežno iz ili primene matematike i mehanike. Autor je brojnih naučnih radova i rasprava, udžbenika Teorijska mehanika (Knjiga I, 1880; Knjiga, 1883; Knjiga 1889; Beograd, 1317 str.) i dve monografije: Sadašnji rezuletati u kinematici kao prilog za moju teorijsku mehaniku (Beograd, 1882, 47 str.) i Traktoriograf – konstruisanje ludolfovog broja π i osnovice e prirodnog broja (Beograd, 1896, — str.)
Univerzitetska delatnost
Na Velikoj školi je biran za profesora za predmet Mehanika i nauka o mašinama, a podelom predmeta preuzeo je Teorijsku mehaniku. Osnovao je i dve katedre na Velikoj školi: za nacrtnu geometriju sa projektivnom geometrijom i grafostatikom i za građevinu na suvu i vodi. Bio je dekan Tehničkog fakulteta Velike škole u Beogradu, član Komisije za formiranje Univerziteta u Beogradu itd.
Konstruktor i pronalazač
Konstruktor je mašine za bušenje tla, patrone za miniranje, podvodne mine, traktoriografa, 1892, telemetra, polarnog pantografa, instrumenta za crtanje linija drugog reda. Samokritičan i odgovoran, svoja konstrukterska rešenja, izumiteljska dela i pronalaske izlagao je proveri, kritici i ocenama naučne i stručne javnosti. Najčešće su to bila izlaganja u Akademiji prirodnih nauka Srpske kraljevske akademije.
Angažovanje u državnoj upravi
Po političkom ubeđenju konzervativac, Klerić nikada nije bio član političke stranke. Kao rodoljub posvećen napretku i preporodu siromašne zemlje, dva puta je prihvatao da svojom stručnošću, umećem, ugledom, autoritetom i znanjem pomogne zemlji kao ministar: prosvete 1894-1895. i narodne privrede 1896-1897. Bio je član Državnog saveta od odlaska u penziju do kraja života.
Patriota i vojnik
Kao rudarski inženjer stručan za eksplozive i miniranje, odazvao se pozivu ministra vojske da pomogne u borbenim operacijama u Srpsko-turskim ratovima (Srpski ratovi za nezavisnost) 1876-1878. Zajedno sa Simom Lozanićem, hemičarom, učestvovao je u borbenim aktivnostima. Pravili su i polagali podvodne mine na Dunavu u donjem toku i na Moravi. Postavljao je i zapreke sa minskim poljima, radi sprečavanja turskih brodova i konjice. Odlikovan je sa dva odlikovanja za ratne zasluge.
Klerić i znameniti savremenici
Prijateljstvo, poštovanje i plodnu stvaralačku saradnju imao je sa brojnim znamentim savremenicima. Posebno se ističe saradanja sa akedemicima Josifom Pančićem, Jovanom Žujovićem, Simom Lozanićem, Bogdanom Gavriloviće, Mihajlom Petrovićem Alasom i dr. Odnosi između Milutina Milankovića i Ljubomira Klerića nisu bili onakvi kako bismo očekivali. Razumevajući značaj i veličinu naučnog dela Nikole Tesle, predložio je 1894. Srpskoj kraljevskoj akademiji da Nikolu Teslu izabere za dopisnog člana.
Ugled i priznanja
Za doprinose nauci, inženjerstvu, obrazovanju, za patriotizam i šire angažovanja nosilac je brojnih priznanja: Za ratne zasluge odlikovan je Medaljom za hrabrost i Takovskim krstom; Nosilac je Leopoldovog ordena Kraljevine Belgije; Član Srpskog učenog društva-Odbora za nauke prirodne i matematičke, 1871; Član Srpske kraljevske akdemije,1887; Član Mađarske akademije nauka, 1894; Član Srpskog poljoprivrednog društva,1872; Počasni član Srpskog lekarskog društva,1878; Počasni član Udruženja srpskih inženjera i arhitekta, 1890; Član Srpskog geološkog društva, 1891; Član Odbora Rudarskog udruženja Kraljevine Srbije, 1895; Član Nadzornog odbora Srpskog brodarskog društva,1895. itd.
Slobodan Vujić
Detaljnije o Kleriću na strani sajta: BIBLIOTEKA / RUDARSKI GLASNIK 2019
( https://ribeograd.ac.rs/sr/rudarski-glasnik-2019-2/)
