ZAVOD ZA PROJEKTOVANjE EKSPLOATACIJE LEŽIŠTA MINERALNIH SIROVINA

Delatnosti Zavoda za projektovanje eksploatacije ležišta mineralnih sirovina su naučna, razvojna i inovaciona istraživanja, projektovanje rudnika sa površinskom, podzemnom, bušotinskom i podvodnom eksploatacijom, rudničkih sistema za nadzor i upravljanje i logistički inženjerski poslovi iz oblasti geologije, hidrogeologije, odvodnjavanja rudnika, geodezije, rekultivacije, revitalizacije i uređenja rudarskim radovima degradiranih predela.

Zavod za projektovanje eksploatacije mineralnih sirovina je okosnica Rudarskog instituta od njegovog formiranja. U  stvaralačkoj misiji Rudarskog instituta, Zavod je bio pokretač i nosilac primarne funkcije istraživačke i projektne integracije svih segmenata Instituta. Doprinose i rezultate Zavoda u ovom razdoblju, nemoguće je precizno kvantifikovati, oni se mere hiljadama projekta, planova, studija, ekspertiza, stručnih ocena, primenjenih istraživanja i brojnih razvojnih i naučnih projekata realizovanih za potrebe mineralno-sirovinskog kompleksa Jugoslavije i Srbije.

Razvojem i uvođenjem u primenu novih pristupa i metoda u projektovanje, inženjersku analizu i odlučivanje, Zavod je prednjačio i postavljao nove visoko kreativne standarde. Upora ovih rezultata su kadrovski potencijali, odnosno sprega iskustva i visoke stručnosti angažovanih najuglednijih rudarskih inženjera i permanentnog podmlađivanja, školovanja i pripreme mlađih za preuzimanje zahtevnih istraživačkih i projektantskih zadataka. Na taj način Zavod je postao škola koja je iznedrila brojne vodeće rudarske stručnjake.

Zavod je zahvaljujući vrhunskoj stručnosti kadrova, uspostavljenim visokim standardima u projektovanju i stalnom neposrednom kontaktu sa problemima u rudnicima, usmeravajuće uticao na osavremenjavanje proizvodnih procesa, unapređenje postojećih, kreiranje i uvođenje novih efikasnijih i bezbednijih tehnologija, zaštitu životne sredine, reinženjering eksploatacionih zahvata i povećanje iskorišćenja ležišta mineralnih sirovina.

Doprinosi Zavoda za projektovanje eksploatacije mineralnih sirovina, razvoju i velikom usponu jugoslovenskog i srpskog rudarstva u drugoj polovini HH veka su neosporni. Nema rudarskog sistema i značajnijeg rudnika u Jugoslaviji i Srbiji u čijem otvaranju, razvoju, rekonstrukciji ili tehnološkom osavremenjavanju nije učestvovao Zavod svojim projektnim rešenjima od idejnog do izvršnog nivoa.

U eksploataciji energetskih mineralnih sirovina to su: Rudarsko energetsko–industrijski kombinat Kolubara, Industrijsko energetski kombinat Kostolac, Kosovski ugljeni basen, Rudarsko energetski kombinat Bitolj, Rudnik uglja Oslomej, Rudnik za podvodnu eksploataciju uglja Kovin, Rudnik uglja Pljevlja, Rudnik i termoelektrana Ugljevik, Rudnik i termoelektrana Gacko, Rudnik uglja Stanari, Rudnik uglja Velenje, Rudnik uglja Trbovlje, Istarski rudnici uglja, Rudnik uglja Kreka, Rudnik uglja Banovići, Srednjobosanski rudnici uglja Zenica, Rudnik uglja Mostar, Aleksinački rudnici, Rudnik mrkog uglja Bogovina, Rudnik mrkog uglja Vrdnik, Rudnik kamenog uglja Vrška čuka, Rudnik kamenog uglja Dobra sreća, Zapadnomoravski ugljeni basen, Ibarski rudnici, Rudnik uglja Jankova klisura, Rudnik mrkog uglja Jasenovac, Rudnik mrkog uglja Vrdnik, Rudnik mrkog uglja Jelašnica, Rudnik mrkog uglja Manasija, Rudnik lignita Lubnica, Rudnici kamenog uglja Podvis i Tresibaba, Rudnici mrkog uglja Rembas, Rudnik kamenog uglja Rtanj, Rudnik mrkog uglja Soko i Rudnik mrkog uglja Štavalj.

U eksploataciji metaličnih mineralnih sirovina iza Zavoda je projektantsko inženjersko delo o kome govori lista složenih rudarskih proizvodnih sistema i rudnika: Rudarsko topioničarski basen Bor, Rudarsko metalurško hemijski kombinat Trepča (Rudnik Trepča – Stari trg), Rudnik bakra Majdanpek, Rudnik bakra Bučim, Rudnik-Rudnik, Rudnik Zajača, Rudnik boksita Klina, Rudnik olova i cina Srebrnica, Rudnici olova i cinka Kišnica i Ajvalija (Ajvalija, Badovac, Kišnica, Novo Brdo), Rudnici olova i cinka Kopaonik (Belo brdo, Crnac, Žuta prlina, Jelakce, Koporić), Rudnik Veliki majdan, Rudnik Grot, Rudnik Lece, Rudnik Podvirovi, Rudnik Suva ruda, Rudnik Sasa, Rudnik olova i cinka Brskovo, Rudnici boksita Nikšić, Boksit Milići, Rudnik boksita Jajce, Rudnik boksita Klina, Feronikl Glogovac, Feni (rudnik rude nikla Rzanovo) Kavadarci, Rudnici željezne rude Omarska, Površinski kopovi rude gvožđa Damjan i Tajmište, Rudnik uranijuma Žirovski vrh, Rudnik zlata Ćao – Pato (Burma, danas Mjanmar) itd.
Širok je opus projekta Zavoda urađenih za potrebe industrije nemetaličnih mineralnih sirovina, to su pre svega Magnohrom Kraljevo, Beočinska fabrika cementa, Fabrika cementa Kosjerić, Fabrika cementa Đeneral Janković, Industrija građevinskog materijala Toza Marković Kikinda, Industrija građevinske keramike Polet Novi Bečej, Površinski kop krečnjaka Jelen do, Kopaonik Ub, Rudnik kvarcnog peska Rgotina, Zlatokop Vranjska Banja, Nemetali Topola, Venčac Aranđelovac, Rudnici nemetala Rakovac itd.
Doprinos rudarskoj nauci, inženjerstvu, privredi i obrazovanju saradnici Zavoda dali su odbranjenim brojnim magistarskim tezama i doktorskim disertacijama, organizovanjem naučnih i stručnih skupova, publikovanjem preko hiljadu naučnih i stručnih radova, više desetina monografija, udžbenika i stručnih knjiga. Kruna ovog rada je učešće saradnika Zavoda u pripremi monografskog dela Srpsko rudarstvo i geologija u drugoj polovini HH veka (2014, Beograd) čiji je suizdavač Rudarski institut.

Danas Zavod za projektovanje eksploatacije mineralnih sirovina, integrisanim sistem menadžmenta i licencama ispunjava sve uslove savremenih standarda, odnosno uslove akreditovane meritornosti za svoju delatnost.