Laboratorija za zaštitu životne i radne sredine formirana je u okviru nekadašnjeg Zavoda za termotehniku i zaštitu životne sredine Rudarskog instituta.
Delatnosti Laboratorije su fizička i hemijska ispitivanja životne sredine, odnosno ispitivanja ambijentalnog vazduha, otpadnog i deponijskog gasa, jamskog vazduha, zapaljivosti-eksplozivnosti ugljene prašine, akustična ispitivanja, ispitivanja buke u životnoj sredini, obradu i elaboraciju rezultata merenja, kategorizaciju i razvrstavanje jamskih prostorija prema ugroženosti od ugljene prašine i opasnosti od metana, elaboraciju merenja zapaljivosti i eksplozivnosti prašine i klasifikaciji zona prema potencijalnim opasnostima od požara i eksplozija, elaboraciju gasnih karakteristika uglja i pratećih stena sa ciljem utvrđivanja gasonosnosti radne sredine itd.
Laboratorija radi kontrolu ispravnosti automatskih mernih sistema za kontinualno merenje emisije zagađujućih materija u vazduh prema zahtevima SRPS EN 14181, a na osnovu ovlašćenja nadležnog Ministarstva. Laboratorija izvodi analize i studije izbora reprezentativnih mernih mesta za kontinualna merenja emisije iz stacionarnih izvora, studije o proceni uticaja na životnu sredinu i učestvuje u rešavanju problema revitalizacije, rekultivacije i uređenja degradiranih predela.
U Srbiji i regionu Laboratorija je od osnivanja vodeća u oblasti svojih ingerencija. Atribut vodeće laboratorije proističe iz permanentnog prednjačenja na unapređenju postojećih i uvođenju novih metoda merenja, visokoj stručnosti i kompetentnoj obučenosti kadrova, opremljenosti, efikasnosti rada i pouzdanosti merenja. Primera radi Laboratorija je jedina u regionu osvojila metodu za određivanje električne otpornosti elektrofilterskog pepela.
Neospornost ugleda Laboratorije potvrđuje struktura eminentnih korisnika njenih usluga, to su: Termoelektrana Nikola Tesla, Rudarski basen Kolubara (Prerada i Površinski kopovi), Termoelektrane i kopovi Kostolac, Rudarsko energetsko hemijski kombinat Kosovo – Obilić, Rudnik i termoelektrana Gacko, Rudnik i termoelektrana Ugljevik, Rudnik uglja Pljevlja, rudnici kamenog uglja Dobra sreća i Vrška čuka, Ibarski rudnici uglja, Aleksinački rudnici, rudnici mrkog uglja Soko, REMBAS, Štavalj, Bogovina, Zenica, Kreka, Banovići, ležišta uglja Živojno i Mariovo (Makedonija), Beočinska fabrika cementa, Javno komunalno preduzeće Beogradske elektrane, Henkel, Mol a.d., Građevinski institut Skoplje, E&MA, Institut za nuklearne nauke Vinča Beograd, CENEx itd.
LABORATORIJA ZA ZAŠTITU ŽIVOTNE I RADNE SREDINE
Saradnici Laboratorije publikovali su više stotina stručnih i naučnih radova, i učestvovali u realizaciji istraživanja brojnih naučnih, tehnoloških i inovacionih projekata koje je finansiralo Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja. Kruna ovih aktivnosti je učešće saradnika Laboratorije u istraživanjima i pisanju monografije Srpsko rudarstvo i geologija u drugoj polovini HH veka. U saradnji sa Fakultetom za fizičku hemiju Univerziteta u Beogradu nedavno su završena istraživanja na inovacionom projektu razvoja uređaja za hidrodinamičko kavitaciono prečišćavanje otpadnih voda od organskih zagađivača, sufinansiranom od strane Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja. Doprinos Laboratorije u obrazovanju mladih stručnjaka, ogleda se u pružanju podrške prilikom izrade diplomskih radova i magistarskih teza studenata sa Univerziteta u Beogradu.
Laboratorija je akreditovana za ispitivanja prema standardu SRPS ISO/IEC 17025. Laboratorija je prva u Srbiji 2014. ispunila uslove standarda SRPS CEN/TS 15675 koji predstavlja tehničku specifikaciju standarda SRPS ISO/IEC 17025 za periodična merenja emisije iz stacionarnih izvora.
Laboratorija poseduje dozvolu za merenje emisije iz stacionarnih izvora zagađivanja, dozvolu za merenje kvaliteta vazduha i rešenje da vrši merenje buke u životnoj sredini Ministarstva poljoprivrede i zaštite životne sredine.